Spinoza - Deleuze ... Nedenlerin Nedeni... -

"Adamın birinin kafasına bir taş düşmüş olsun, bundan doğal olarak taşın onu öldürmek için düştüğü sonucu çıkarılmaz mı? Bu dünyada tesadüfe yer olmadığını göstermenin daha iyi bir yolu var mıdır? Belki bunun olduğunu, çünkü rüzgârın estiğini, adamın da o sırada oradan geçmekte olduğunu söyleyeceksin. Ama onlar ısrar edecekler: Neden rüzgâr tam da o anda esmiş? Eğer yine rüzgârın kalktığını, çünkü denizin bir gün önce sakinken aniden dalgalanmaya başladığını, adamın ise bir dostu tarafından davet edilmiş olduğunu söylersen; yeniden ısrar edecekler ve soruları asla bitmeyecektir: Peki neden deniz dalgalanmıştı? Neden dostu tam da o gün davet etmişti? Ve böylece nedenlerin nedenini sorup durmayı asla bırakmayacaklardır; ta ki sen Tanrının iradesine, yani cehaletin tımarhanesine sığınıncaya kadar..."

Spinoza Üzerine On Bir Ders, Gilles Deleuze, Çev. Ulus Baker, 1. Basım, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2008